دردهاي ناحيه لگن، مشكل شايع خانم‌ها

يك درد هزاران دليل
يكي از وجوه آزاردهنده درد مزمن لگني، تاثير و فشار مشخصي است كه بر زندگي روزانه خانم‌ها مي‌گذارد.

دكتر مهشيد چايچي
ممكن است شما نيز اين درد آزاردهنده را تجربه كرده باشيد. اگر از شما بپرسند محل دردتان كجاست، معمولا به جاي اشاره به يك نقطه خاص، دور يك منطقه، دايره‌اي بزرگ مي‌كشيد. گاهي اين درد را دردي شديد و مداوم در قسمت تحتاني شكم و لگن توصيف مي‌كنيد و گاهي نيز مي‌گوييد كه درد مبهمي است و دقيقا نمي‌توانيد محل آن را نشان دهيد. بعضي مواقع هم از درد تيز و فشارنده‌اي در اين ناحيه شكايت مي‌كنيد. اين درد گاهي مي‌تواند به‌صورت يك فشار يا سنگيني در عمق لگن هم حس شود. حتي بعضي اوقات به‌صورت متناوب مي‌آيد و مي‌رود.

تمام انواع دردهاي ذكر شده مي‌تواند از علايم درد مزمن لگن باشد، البته به شرطي كه محل درد در منطقه تحتاني شكم و بين دو استخوان لگن باشد و در ضمن 6 ماه يا بيشتر طول كشيده باشد. علاوه بر اين، ممكن است درد شما در هنگام ادرار و مدفوع كردن، نزديكي با همسر يا حتي در مواقعي كه مي‌نشينيد يا مدت طولاني مي‌ايستيد ايجاد شود. ممكن است درد خفيف باشد اما گاهي هم به حدي آزاردهنده مي‌شود كه شما را از كاركردن مي‌اندازد و نمي‌گذارد ورزش كنيد و يا حتي بخوابيد. اين درد مي‌تواند موجب افسردگي شما هم بشود و مثلا شما را دچار بي‌خوابي، تغيير اشتها، احساس خلاء و ناراحتي كند و باعث افت فعاليت روزانه شما شود.

معماي گيج‌كننده
تشخيص علت ناراحتي شما ساده نيست. در 61 درصد ي كه درد مزمن لگن را تجربه مي‌كنند، پزشك نمي‌تواند هيچ علت مشخصي پيدا كند، اما اين مسئله به معني عدم وجود علت و راهي براي درمان درد مزمن لگن نيست. درد مزمن لگن شايد يكي از گيج‌كننده‌ترين معماهاي پزشكي باشد اما با كسب اطلاعاتي در مورد آن مي‌توانيد ناراحتي خود را تسكين دهيد. برخي از علل مهم درد لگني اين موارد هستند:

اندومتريوز: اندومتريوز وضعيتي است كه بافت پوشاننده رحم (اندومتر) در محلي خارج از رحم رشد مي‌كند. اين بافت اضافه، هر ماه به‌علت بالا و پايين رفتن سطح هورمون‌ها، خونريزي مي‌كند. چون اين واقعه در خارج از رحم شما اتفاق مي‌افتد، خون و بافت تخريب شده نمي‌تواند از بدن شما و از طريق واژن خارج شود و در شكم محبوس مي‌شود. اين جمع شدن مي‌تواند منجر به كيست‌هاي دردناك و چسبندگي شكمي شود و درد طولاني‌مدت ايجاد كند.

كشش و اسپاسم عضلات كف لگن هم مي‌تواند دردهاي راجعه لگني را ايجاد كند.

گاهي اوقات يك عفونت طولاني‌مدت (معمولا مقاربتي) رخ مي‌دهد و موجب چسبندگي لوله‌هاي رحمي به تخمدان‌ها مي‌شود كه نتيجه آن ايجاد دردهاي مزمن لگني است.

رشد توده‌هاي غيرسرطاني رحم مانند پوليپ و فيبروئيد هم ممكن است ايجاد فشار و يا احساس سنگيني در ناحيه تحتاني شكم كند.

زماني كه بايد به پزشك مراجعه كنيد
اگر درد لگن شما با علايمي ديگر همراه است، مثلا دچار ادرار يا مدفوع خوني و يا درد هنگام نزديكي هستيد، فورا به پزشك مراجعه كنيد. درضمن اگر درد شما باعث اختلال در زندگي روزانه شما شده است يا اگر علايمتان رو به تشديد است، حتما با پزشك خود ملاقات كنيد. پزشك براي تشخيص مشكل شما بايد يكي‌يكي، علت‌ها را رد كند تا به تشخيص نهايي برسد چرا كه علل متعددي مي‌تواند مسئول درد مزمن لگن باشد.

ابتدا پزشك از شما مي‌خواهد كه جزئيات و نوع درد را شرح دهيد و طول مدت درد و شدت آن را بيان كنيد. علاوه بر اين سابقه بيماري‌هاي قبلي شما و خانواده‌تان و جراحي‌هايي كه پيش از اين انجام داده‌ايد، براي تشخيص مهم تلقي مي‌شوند.

پزشك براي تشخيص علت دردتان از معاينه لگن شروع خواهد كرد. بعد از معاينه لگن نوبت به آزمايش‌هاي ادرار، مدفوع و خون است. طي اين بررسي‌ها علل غيرگي درد لگني مانند التهاب مثانه و سندروم روده تحريك‌پذير قابل تشخيص هستند.

كشت از نمونه‌هاي دهانه رحم يا واژن نيز از اقداماتي است كه براي بررسي عفونت‌هاي مقاربتي انجام گيرد. روش‌هاي تصويربرداري مانند سونوگرافي هم مي‌توانند در تشخيص ساختارهاي غيرطبيعي و يا رشد غيرطبيعي در لگن كمك كنند.

اگر با انجام آزمايش‌ها و حتي جراحي تشخيصي هيچ علتي به‌دست نيامد، خيال نكنيد كه درد شما بدون علت است بلكه هنوز آزمايش‌هاي كافي براي يافتن همه علل درد مزمن لگن وجود ندارد! اما حتي بدون تشخيص علت نيز راه‌هايي براي تسكين دردتان وجود دارد. پزشك شما احتمالا از روش‌هاي مختلفي براي درمان استفاده خواهد كرد:

بعضي از علل درد لگن، دوره‌اي هستند، يعني به دوره ماهانه و هورمون‌هايي كه بدن شما توليد مي‌كند وابسته‌اند. مهار تخمك‌گذاري با استفاده از قرص‌هاي جلوگيري از حاملگي يا داروهاي ديگر هورموني مي‌تواند درد دوره‌اي لگن را كنترل كند.
اگر منبع درد شما عفونت باشد، تجويز آنتي‌بيوتيك‌ها لازم خواهد بود.

بعضي داروهاي ضدافسردگي علاوه بر اثر ضد افسردگي خود مي‌توانند درد مزمن لگن را كنترل كنند.

تقويت عضلات كف لگن با فيزيوتراپي مي‌تواند در كنترل درد شما نيز مفيد باشد.

ممكن است درد شما ريشه در مشكلات عميق رواني-‌اجتماعي داشته باشد؟ مثلا اختلال شخصيت، سوءاستفاده جنسي، ازدواج مشكل‌دار، بحران‌هاي خانوادگي و ارتباطي مي‌توانند علت درد باشند. با مشاوره و كسب مهارت‌هاي رواني مي‌توانيد براي كنترل درد و مشكلات زمينه‌اي آن، راهي پيدا كنيد.

جراحي براي اصلاح بيماري زمينه‌اي به‌كار مي‌رود. به‌عنوان مثال چسبندگي‌هاي لگني، فيبروئيد رحم و اندومتريوز مي‌توانند با جراحي درمان شوند، در نهايت ممكن است پزشكتان هيستركتومي (خارج كردن رحم و تخمدان‌ها) را پيشنهاد كند

از خود مراقبت كنيد
يكي از وجوه آزاردهنده درد مزمن لگني، تاثير و فشار مشخصي است كه بر زندگي روزانه خانم‌ها مي‌گذارد. ممكن است شما در حال خوابيدن ، نرمش كردن يا انجام كارهاي بدني روزمره مشكل داشته باشيد و به‌دليل درد از اجتماع نيز دوري كنيد. شما مي‌توانيد از روش‌هاي <درمان در منزل> براي تسكين درد و مر اقبت از خود استفاده كنيد.

)1 ابتدا مسكني چون آسپرين، استامينوفن يا ايبوپروفن را امتحان كنيد. ممكن است همين روش براي بهبود درد شما كافي باشد.
)2 موضع گرم را گرم كنيد. براي اين كار مي‌توانيد از حمام آب گرم يا كيسه آب گرم استفاده كنيد. گرما موجب تسريع جريان خون مي‌شود و ممكن است در تسكين درد لگن موثر باشد.
)3 دراز بكشيد و پاهاي خود را با گذاشتن يك بالش زير زانو بالا ببريد. وقتي به پهلو دراز مي‌كشيد حتما زانوهاي خود را تا نزديك سينه جمع كنيد تا فشار وارد به كمرتان را كاهش دهيد.
)4 نرمش روزانه با به جريان انداختن خون و افزايش اندورفين‌ها (مواد تسكين‌دهنده درد كه به‌طور طبيعي در بدن ساخته مي‌شود) در كاهش درد به شما كمك مي‌كند.


درد مزمن لگن به تدريج پيشرفت كرده و زمان زيادي طول مي‌كشد تا درمان شود، ممكن است اين مسئله موجب ايجاد احساسات منفي مثل عصبانيت در شما شود و بر اعتماد به نفس و روابط شما با ديگران تاثير بگذارد. راجع به احساسات خود با خانواده و اطرافياني كه حامي شما هستند صحبت كنيد و در ضمن با تمرينات روحي و كسب حمايت‌هاي رواني و مشاوره، روحيه خود را در مقابله با مشكلات تقويت كنيد.